[发明专利]一种三维空间声源定位方法有效

专利信息
申请号: 201410202062.0 申请日: 2014-05-13
公开(公告)号: CN103995252A 公开(公告)日: 2014-08-20
发明(设计)人: 郭业才;朱赛男;张宁;黄友锐 申请(专利权)人: 南京信息工程大学
主分类号: G01S5/20 分类号: G01S5/20
代理公司: 南京众联专利代理有限公司 32206 代理人: 顾进;叶涓涓
地址: 210044 *** 国省代码: 江苏;32
权利要求书: 查看更多 说明书: 查看更多
摘要: 发明提供一种改进的三维空间声源定位方法,属于声源定位技术领域。本发明包括:建立双L型麦克风阵列;在归一化频域最小均方方法基础上,通过引入惩罚函数对频谱能量进行修正,从而自适应地估计出不同阵元的冲激响应并计算时延差;利用得到的时延差与双L型麦克风位置的关系,来确定通过声源的位置坐标。较传统的定位方法而言,本发明阵列结构简单、计算量少,有效地提高了抗噪声性能、抗混响能力及定位精度,更加适合用于室内三维声源定位,可广泛应用于车载免提电话、视频会议系统、语音识别系统以及智能机器人等各个领域。
搜索关键词: 一种 三维空间 声源 定位 方法
【主权项】:
一种三维空间声源定位方法,其特征在于,包括如下步骤:步骤A,在三维直角坐标系中,建立两个在同一平面上且相对设置的L型麦克风阵列;步骤B,采用修正的归一化多通道频域最小均方方法NMCFLMS估计声源信号到达各麦克风的时延差,包括下述步骤:步骤B‑1,声源信号s(n)经第i个麦克风的信道冲激响应hi(n)后与信道加性噪声vi(n)合并,得第i个麦克风的接收信号xi(n):xi(n)=sT(n)hi(n)+vi(n);其中,T表示矩阵转置操作;n为时间序列,是整数;当不计信道加性噪声时,第i个麦克风的接收信号xi(n)与第j个麦克风的接收信号xj(n)间的关系为:<mrow><msubsup><mi>x</mi><mi>i</mi><mi>T</mi></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><msub><mi>h</mi><mi>j</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><msubsup><mi>x</mi><mi>j</mi><mi>T</mi></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><msub><mi>h</mi><mi>i</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>;</mo></mrow>步骤B‑2,用长度为2Lh的矩形窗函数w(n)对第i个麦克风的接收信号xi(n)进行加窗处理,得到第i个麦克风的第n帧接收信号为:<mrow><msub><mi>x</mi><mi>i</mi></msub><msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><mn>1</mn></mrow></msub><mo>=</mo><msup><mrow><mo>[</mo><msub><mi>x</mi><mi>i</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>-</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>)</mo></mrow><mo>,</mo><msub><mi>x</mi><mi>i</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>-</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>+</mo><mn>1</mn><mo>)</mo></mrow><mo>,</mo><mo>.</mo><mo>.</mo><mo>.</mo><mo>,</mo><msub><mi>x</mi><mi>i</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>+</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>-</mo><mn>1</mn><mo>)</mo></mrow><mo>]</mo></mrow><mi>T</mi></msup><mo>;</mo></mrow>式中,Lh表示信道冲激响应hi(n)的长度,为整数;n=1,…,int(N/Lh‑1);N为麦克风接收到信号的序列总长度,为整数;int(N/Lh‑1)为对N/Lh‑1向下取整后得到的整数;步骤B‑3,利用傅里叶变换将步骤B‑2中得到的时域信号变换为频域信号:<mrow><msub><mi>X</mi><mi>i</mi></msub><msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><mn>1</mn></mrow></msub><mo>=</mo><msub><mi>F</mi><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub><msub><mi>x</mi><mi>i</mi></msub><msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><mn>1</mn></mrow></msub><mo>;</mo></mrow>式中,为2Lh×2Lh维傅里叶变换矩阵;步骤B‑4,引入惩罚函数对频谱能量修正,自适应地估计出信道频域响应当信道加性噪声vi(n)存在时,频域误差函数定义为<mrow><msub><munder><mi>e</mi><mo>&OverBar;</mo></munder><mi>ij</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><msubsup><mi>W</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow><mn>01</mn></msubsup><msub><mi>D</mi><mi>i</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><msubsup><mi>W</mi><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow><mn>10</mn></msubsup><msub><munder><mover><mi>h</mi><mo>^</mo></mover><mo>&OverBar;</mo></munder><mi>j</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>-</mo><msubsup><mi>W</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow><mn>01</mn></msubsup><msub><mi>D</mi><mi>j</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><msubsup><mi>W</mi><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow><mn>10</mn></msubsup><msub><munder><mover><mi>h</mi><mo>^</mo></mover><mo>&OverBar;</mo></munder><mi>i</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow></mrow>式中<mrow><msub><mi>D</mi><mi>i</mi></msub><mo>=</mo><mi>diag</mi><mrow><mo>(</mo><msub><mi>F</mi><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub><mrow><mo>(</mo><msub><mi>x</mi><mi>i</mi></msub><msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><mn>1</mn></mrow></msub><mo>)</mo></mrow><mo>)</mo></mrow><mo>;</mo></mrow><mrow><msubsup><mi>W</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow><mn>01</mn></msubsup><mo>=</mo><msub><mi>F</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub><mfenced open='[' close=']'><mtable><mtr><mtd><msub><mn>0</mn><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>I</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><msubsup><mi>F</mi><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow><mrow><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow></msubsup><mo>;</mo></mrow><mrow><msubsup><mi>W</mi><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow><mn>10</mn></msubsup><mo>=</mo><msub><mi>F</mi><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mrow><mn>2</mn><mi>L</mi></mrow><mi>h</mi></msub></mrow></msub><msup><mfenced open='[' close=']'><mtable><mtr><mtd><msub><mi>I</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mn>0</mn><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mi>T</mi></msup><msubsup><mi>F</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow><mrow><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow></msubsup><mo>;</mo></mrow>式中,i≠j;i,j=1,2,…,M,分别为Lh×Lh维傅里叶变换矩阵和傅里叶变换逆矩阵;diag表示对角矩阵;表示Lh×Lh维单位阵;表示Lh×Lh维零矩阵;利用惩罚函数Jp(n)通过拉格朗日乘子β(n)对NMCFLMS的代价函数Jf(n)进行修正,得到修正的代价函数为Jmod(n)=Jf(n)+β(n){‑Jp(n)}式中<mrow><mi>&beta;</mi><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mfrac><mrow><mo>|</mo><mo>&dtri;</mo><msubsup><mi>J</mi><mi>p</mi><mi>H</mi></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>&dtri;</mo><msub><mi>J</mi><mi>f</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>|</mo></mrow><msup><mrow><mo>|</mo><mo>|</mo><mo>&dtri;</mo><msub><mi>J</mi><mi>p</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>|</mo><mo>|</mo></mrow><mn>2</mn></msup></mfrac></mrow>式中,拉格朗日乘子β(n)的值由稳态时修正的代价函数梯度等于零,即▽Jf(n)=β(n)▽Jp(n)时获得,H表示共轭转置;由修正的代价函数Jmod(n),得信道频域响应的更新公式为<mrow><msubsup><munder><mover><mi>h</mi><mo>^</mo></mover><mo>&OverBar;</mo></munder><mi>i</mi><mn>10</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>+</mo><mn>1</mn><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><msubsup><munder><mover><mi>h</mi><mo>^</mo></mover><mo>&OverBar;</mo></munder><mi>i</mi><mn>10</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>-</mo><mo>&dtri;</mo><msubsup><mi>J</mi><mi>f</mi><mn>01</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>+</mo><mover><mi>&beta;</mi><mo>^</mo></mover><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>&dtri;</mo><msubsup><mi>J</mi><mi>p</mi><mn>10</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow></mrow>其中,<mrow><mo>&dtri;</mo><msubsup><mi>J</mi><mi>p</mi><mn>01</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><msub><mi>F</mi><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mrow><mn>2</mn><mi>L</mi></mrow><mi>h</mi></msub></mrow></msub><msup><mfenced open='[' close=']'><mtable><mtr><mtd><msub><mn>0</mn><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>I</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mi>T</mi></msup><mi>K</mi><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><msub><mi>F</mi><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub><msup><mfenced open='[' close=']'><mtable><mtr><mtd><msub><mn>0</mn><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>I</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mi>T</mi></msup><munder><mover><mi>h</mi><mo>^</mo></mover><mo>&OverBar;</mo></munder><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow></mrow><mrow><mover><mi>&beta;</mi><mo>^</mo></mover><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mfrac><mrow><mo>|</mo><mo>&dtri;</mo><msubsup><mi>J</mi><mi>p</mi><mn>10</mn></msubsup><msup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mi>H</mi></msup><mo>&dtri;</mo><msubsup><mi>J</mi><mi>f</mi><mn>01</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>|</mo></mrow><msup><mrow><mo>|</mo><mo>|</mo><mo>&dtri;</mo><msubsup><mi>J</mi><mi>p</mi><mn>10</mn></msubsup><mo>|</mo><mo>|</mo></mrow><mn>2</mn></msup></mfrac></mrow><mrow><mo>&dtri;</mo><msubsup><mi>J</mi><mi>f</mi><mn>01</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mi>&mu;</mi><msup><mrow><mo>(</mo><msub><mi>P</mi><mi>i</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>+</mo><mi>&delta;</mi><msub><mi>I</mi><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub><mo>)</mo></mrow><mrow><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow></msup><mo>&times;</mo><munderover><mi>&Sigma;</mi><mrow><mi>k</mi><mo>=</mo><mn>1</mn></mrow><mi>M</mi></munderover><msubsup><mi>D</mi><mi>k</mi><mo>*</mo></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><msubsup><munder><mi>e</mi><mo>&OverBar;</mo></munder><mi>ki</mi><mn>01</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow></mrow>上式中,<mrow><msub><mi>P</mi><mi>i</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mi>&lambda;</mi><msub><mi>P</mi><mi>i</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>-</mo><mn>1</mn><mo>)</mo></mrow><mo>+</mo><mrow><mo>(</mo><mn>1</mn><mo>-</mo><mi>&lambda;</mi><mo>)</mo></mrow><mo>&times;</mo><munderover><mi>&Sigma;</mi><mrow><mi>k</mi><mo>=</mo><mn>1</mn><mo>,</mo><mi>k</mi><mo>&NotEqual;</mo><mi>i</mi></mrow><mi>M</mi></munderover><msubsup><mi>D</mi><mi>k</mi><mo>*</mo></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><msub><mi>D</mi><mi>k</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow></mrow><mrow><msubsup><munder><mi>e</mi><mo>&OverBar;</mo></munder><mi>ki</mi><mn>01</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><msub><mi>F</mi><mrow><msub><mrow><mn>2</mn><mi>L</mi></mrow><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mrow><mn>2</mn><mi>L</mi></mrow><mi>h</mi></msub></mrow></msub><msup><mfenced open='[' close=']'><mtable><mtr><mtd><msub><mn>0</mn><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>I</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mi>T</mi></msup><msubsup><mi>F</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow><mrow><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow></msubsup><msub><munder><mi>e</mi><mo>&OverBar;</mo></munder><mi>ki</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow></mrow>式中,K(n)是对角线元素为的对角矩阵;Pi(n)为多通道输出信号的频谱能量,遗忘因子参数δ为正常数;步骤B‑5,对信道频域响应进行傅里叶反变换,得信道冲激响应估计为<mrow><msub><mover><mi>h</mi><mo>^</mo></mover><mi>i</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mfenced open='[' close=']'><mtable><mtr><mtd><msub><mi>I</mi><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mn>0</mn><mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><msubsup><mi>F</mi><mrow><mn>2</mn><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub><mo>&times;</mo><msub><mrow><mn>2</mn><mi>L</mi></mrow><mi>h</mi></msub></mrow><mrow><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow></msubsup><msubsup><munder><mover><mi>h</mi><mo>^</mo></mover><mo>&OverBar;</mo></munder><mi>i</mi><mn>10</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow></mrow>式中,为2Lh×2Lh维傅里叶变换逆矩阵;步骤B‑6,在自适应过程中,估计的信道冲激响应中出现的峰值对应时延是第i个麦克风的接收直达声信号时延,则声源信号到达第i个麦克风与第j个麦克风之间的时延差为<mrow><msub><mover><mi>&tau;</mi><mo>^</mo></mover><mi>ij</mi></msub><mo>=</mo><mrow><mo>(</mo><munderover><mi>max</mi><mrow><mi>l</mi><mo>=</mo><mn>1</mn></mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></munderover><mo>|</mo><msub><mover><mi>h</mi><mo>^</mo></mover><mi>il</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>|</mo><mo>-</mo><munderover><mi>max</mi><mrow><mi>l</mi><mo>=</mo><mn>1</mn></mrow><msub><mi>L</mi><mi>h</mi></msub></munderover><mo>|</mo><msub><mover><mi>h</mi><mo>^</mo></mover><mi>jl</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>n</mi><mo>)</mo></mrow><mo>|</mo><mo>)</mo></mrow><mo>/</mo><msub><mi>f</mi><mi>s</mi></msub></mrow>式中,fs为信号的采样频率,max表示取最大值;步骤C,由步骤B所述的时延差与声速相乘得到声源信号到达各麦克风的距离差,并根据各麦克风的位置关系,确定所述声源的位置。
下载完整专利技术内容需要扣除积分,VIP会员可以免费下载。

该专利技术资料仅供研究查看技术是否侵权等信息,商用须获得专利权人授权。该专利全部权利属于南京信息工程大学,未经南京信息工程大学许可,擅自商用是侵权行为。如果您想购买此专利、获得商业授权和技术合作,请联系【客服

本文链接:http://www.vipzhuanli.com/patent/201410202062.0/,转载请声明来源钻瓜专利网。

×

专利文献下载

说明:

1、专利原文基于中国国家知识产权局专利说明书;

2、支持发明专利 、实用新型专利、外观设计专利(升级中);

3、专利数据每周两次同步更新,支持Adobe PDF格式;

4、内容包括专利技术的结构示意图流程工艺图技术构造图

5、已全新升级为极速版,下载速度显著提升!欢迎使用!

请您登陆后,进行下载,点击【登陆】 【注册】

关于我们 寻求报道 投稿须知 广告合作 版权声明 网站地图 友情链接 企业标识 联系我们

钻瓜专利网在线咨询

周一至周五 9:00-18:00

咨询在线客服咨询在线客服
tel code back_top